Lengo-de-serp(-dóu-Pourtugau)
Ophioglossum lusitanicum
Ophioglossaceae
Àutri noum : Erbo-de-la-lanceto, Erbo-sèns-costo.
Nom en français : Ophioglosse du Portugal.
Descripcioun :Li lengo-de-serp soun de planto sènso flour (teridoufito) proun curiouso, emé uno foundo facho d'uno partido esterlo en formo de "fueio", e d'uno partido fertilo, la "lengo", au bout d'un pecou ounte soun estaca lis espourange (10 à 35 paréu). Aquelo lengo-de-serp, la mai pichoto, se destrìo de si cousino que se vèi dos "fueio" que sorton dóu sòu. Trachis en coulounìo sus li sablo .
Usanço :L'erbo-de-la-lanceto èi couneigudo, despièi l'Age-mejan pèr sougna li blessaduro. Se n'en fasié uno poutingo.
Port : Erbo
Taio : 3 à 7 cm
Fueio : Foundo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Ophioglossum
Famiho : Ophioglossaceae
Ordre : Ophioglossales
Coulour de la flour :
Ges de flour
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1 à 2 cm
Flourido :
Setèmbre - Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado :
Vo
Óutobre à mars
Liò : Tepiero sablouso
- Roucas
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Ophioglossum lusitanicum L., 1753
Ourmèu
Ulmus minor
Ulmaceae
Àutri noum : Ourme, Óume.
Noms en français : Ormeau, Orme champêtre.
Descripcioun :L'ourmèu, vo l'ourme en mountagno mounte èi pu grand, se recounèis à si fueio pas simetrico à la baso e à si fru.
Usanço :"Se fahié la ramo à l'autouno [...] avans que la fueio toumbe, quand èro enca vèrdo quoi [...] se coupaves tròu tard, toumbavon tout [...] au mes d'óutobre. Fahian de fais abouminable [...] après lei dounavian ei cabro coumo'cò, ou bèn li òu espoursaves [...] ei lapin atou, quand aviés pas tròu de fen, e bè dounaves un pòu de ramo [...] e fahié de bouon la. [...] Pèr aquelo ramo, ce que fahien tèms passa, pèr garda quaucarèn ! N'en nourrissien lei bèsti tout l'ivèr [...] L'ourme es bouon, oui pasqué tèn bèn la fueio. Castelano (04) (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). En Alouos se fasié d'"òri d'ourme" emé li galo pèr brula dins "lou calen o lou lanternoun".
Port : Aubre
Taio : 1 à 20 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Ulmus
Famiho : Ulmaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 1 à 2 mm
Flourido :
Ivèr
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 1700 m
Aparado : Noun
Febrié à mars
Liò : Ribiero
- Baragno
- Ermas
- Bartas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éuroupenco-Caucasiano
Ref. sc. : Ulmus minor Mill., 1768